Νησιά του Αιγαίου πελάγους

Λέσβος, Λήμνος  -  Χίος, Οινούσες, Ψαρά

Σάμος, Ικαρία, Φούρνοι   -   Δωδεκάνησα  -  Κυκλάδες

Εισαγωγή

Οι διακοπές στα νησιά του Αιγαίου πελάγους είναι πολύ δημοφιλείς σε έλληνες και ξένους. Τώρα πια, υπάρχουν δυνατότητες οινοτουρισμού σε πολλά νησιά και η νεοσύστατη ΕΝΟΑΝΑ (Ένωση Οινοποιών Αμπελουργών Νήσων Αιγαίου) αναμένεται να οργανώσει και να προβάλει τα πράγματα και κυρίως τους δρόμους του κρασιού του Αιγαίου.
Οι οινοπαραγωγοί της Σαντορίνης είναι οι πλεον οργανωμένοι από όλους και με την υποστήριξη του δήμου διανέμουν από το 2007 τον οδηγό οινοτουρισμού στους δρόμους του κρασιού της Σαντορίνης.

Αν και αμπελουργικά το Αιγαίο θεωρείται ενιαίο, διοικητικά έχει τις περιφέρειες Βορείου Αιγαίου (Λέσβος, Λήμνος, Χίος, Σάμος, Ικαρία) και Νοτίου Αιγαίου (Δωδεκάνησα, Κυκλάδες).

 

Οινική περιγραφή των νησιών του Αιγαίου

Μεταξύ των 9 αμπελουργικών πειφερειών, ως προς την έκταση των αμπελιών, η 4η θέση στον οινικό χάρτη της Ελλάδας ανήκει στον αμπελώνα του Αιγαίου με 10.4%.
Με 447 κωδικούς είναι στην 5η θέση ως προς το πλήθος των κρασιών.

Εκτός από τα γνωστά οινοπαραγωγικά νησιά (Λήμνος, Σάμος, Ρόδος, Πάρος, Σαντορίνη) τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει σημαντική οινική ανάπτυξη και σε πολλά άλλα (Λέσβος, Χίος, Ικαρία, Λέρος, Κως, Τήνος, Μύκονος, Σίφνος, Μήλος, Σίκινος!, Ανάφη!!) και είναι βέβαιο πως βοηθούντος και του τουρισμού αυτό θα συνεχιστεί.
Έτσι, με το χρόνο, οι δρόμοι του κρασιού στο Αιγαίο θα επεκτείνονται και οι δυνατότητες για οινοτουρισμό στο Αιγαίο όλο και θα αυξάνουν.

 

Γεωγραφικές Ενδείξεις Οίνων στα νησιά του Αιγαίου:

 

Οίνοι ΠΟΠ (ΟΠΑΠ): ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Λήμνος,
                                     ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Ρόδος,
                                     ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Πάρος & Malvasia Πάρος,
                                     ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Σαντορίνη.

                          Στον ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Σαντορίνη ο γλυκύς είναι το γνωστό Vinsanto.
                          Το "Νυκτέρι" είναι επίσης ένδειξη του ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Σαντορίνη με
                          κάποιες προϋποθέσεις ωριμότητας, αλκοόλ και χρήσης βαρελιού.

Οίνοι ΠΟΠ (ΟΠΕ): ΠΟΠ (ΟΠΕ) Μοσχάτος Λήμνου,
                           ΠΟΠ (ΟΠΕ) Μοσχάτος Ρόδου,
                           ΠΟΠ (ΟΠΕ) Σάμος.

Οίνοι ΠΓΕ (Τοπικοί): Περιφέρειας: ΠΓΕ Αιγαίο (Αιγαιοπελαγίτικος Τοπικός Οίνος).
                              Νομών: ΠΓΕ Δωδεκάνησα (Δωδεκανησιακός Τοπικός Οίνος)
                                          ΠΓΕ Κυκλάδες (Τοπικός Οίνος Κυκλάδων)
                                          ΠΓΕ Χίος (Τοπικός Οίνος Χίου).
                              Περιοχών: ΠΓΕ Λέσβος
                                              Τοπικός Οίνος Πλαγιών Αμπέλου (Σάμος)
                                              ΠΓΕ Ικαρία (Τοπικός Οίνος Ικαρίας)
                                              ΠΓΕ Κως (Τοπικός Οίνος Κω),
                                              Συριανός Τοπικός Οίνος (Σύρος),
                                              Τοπικός Οίνος Θαψανών Πάρου

 

Τοπικές ποικιλίες αμπέλου του Αιγαίου:

 

μανδηλαριά (σχεδόν σε όλα τα νησιά, στη Ρόδο λέγεται αμοργιανό, ε), μοσχάτο Αλεξανδρείας (Λήμνος, λ), καλαμπάκι (Λήμνος, παντού αλλού λέγεται λημνιό, ε), αγιανιώτικο (Χίος, ε), μοσχάτο λευκό (Σάμος, λ), φωκιανό (κυρίως Ικαρία, ε), μπεγλέρι (κυρίως Ικαρία, λ), αθήρι (Ρόδος, Σαντορίνη, λ), μοσχάτο Τράνι (Ρόδος, λ), μονεμβασιά (Πάρος, λ), ασύρτικο (Σαντορίνη, λ), αηδάνι (Σαντορίνη, λ), μαυροτράγανο (Σαντορίνη, το νέο στοίχημα του νησιού, ε).

Αυτές είναι οι κυριότερες ποικιλίες αλλιώς τα νησιά είναι η χαρά του αμπελογράφου. Κυριολεκτικώς "κιβωτός" του ελληνικού αμπελώνα, όπως και τα νησιά του Ιονίου. Υπάρχουν ποικιλίες πολύ λίγο διαδεδομένες, που όμως έχουν αξιοποιηθεί (π. χ. βουδόματο (ε), κατσανό (λ), ποταμίσι (λ,ε), μαυράθηρο (ε)) με αποτελέσματα από υποσχόμενα έως εξαιρετικά. Τα νησιά κρύβουν εκπλήξεις!

 

Κρασιά του Αιγαίου:

 

Λέσβος, Λήμνος: 55 λ   41, ρ  3, ε 11 - ΟΠΑΠ 19, ΟΠΕ 12, ΤΟ  1, ΟΚΠ 3, Επιτραπ. 20
Χίος:                  8 λ     4,        ε   4 -                                              Επιτραπ.  8
Σάμος, Ικαρία:    40 λ   26, ρ  2, ε 12 -               ΟΠΕ  9, ΤΟ 15, ΟΚΠ 1, Επιτραπ. 15
Δωδεκάνησα:    147 λ  72, ρ 16, ε 59 - ΟΠΑΠ 19, ΟΠΕ  3, ΤΟ 46, ΟΚΠ 4, Επιτραπ. 75
Κυκλάδες:        197 λ 128, ρ 17, ε 52 - ΟΠΑΠ 89,            ΤΟ 52, ΟΚΠ 3, Επιτραπ. 53

Ο ΠΓΕ Κυκλάδες - Τοπικός Οίνος Κυκλάδων θεσμοθετήθηκε το 2008. Εξελίσσονται ήδη αλλαγές με επιτραπέζιους αλλά και Αιγαιοπελαγίτικους οίνους να γίνονται ΠΓΕ Κυκλάδες (Τοπικοί Οίνοι Κυκλάδων).
Πιο πρόσφατος τοπικός οίνος είναι ο ΠΓΕ Χίος - Τοπικός Οίνος Χίου (μέσα 2010) και ακόμα πιο πρόσφατος (τέλη 2010) ο οίνος ΠΓΕ Λέσβος.

 

Αποστάγματα του Αιγαίου:
 

Πολύ διαδεδομένη η απόσταξη στα νησιά και όχι μόνο στέμφυλων. Η λέξη σούμα μπορεί να σημαίνει ότι τσίπουρο ή τσικουδιά (Δωδεκάνησα & Σάμος) αλλά και αποστάγματα φρούτων, κυρίως σύκων (Χίος). Το προϊόν κυκλοφορεί κυρίως χύμα και η μόνη εμφιαλωμένη (επισήμως) σούμα που είναι γνωστή είναι του Γιοκαρίνη στη Σάμο.

Στο βόρειο Αιγαίο, με επίκεντρο τη Λέσβο, το ούζο κυριαρχεί με πολλούς τυποποιητές. Στη Χίο από τη μαστίχα παράγεται λικέρ και πολλά άλλα προϊόντα.

Για φιλομαθείς οινόφιλους: (ιδιαίτερα κρασιά του Αιγαίου)

 

Σαντορίνη Cuvee 15 - κρασί λευκό ξηρό, ασύρτικο με γηγενείς ζύμες.
                                                             Οινοποίηση Χατζηδάκη.

Καστανό - κρασί λευκό ξηρό, από τις σπάνιες ποικιλίες κατσανό & γαϊδουριά.
                                                                         Αμπελώνας Γαβαλά.

Μπεγλέρι - κρασί λευκό ξηρό, 100% από την ποικιλία της Ικαρίας.
                                    Οινοποιία Αφιανέ & Κελάρια Ικαρίας.

Ευφραίνει & Μοσχάτος Ρόδου - λευκοί γλυκείς, μοσχάτο λευκό και μοσχάτο Trani.
                                                                          Εμερυ και ΚΑΪΡ αντιστοίχως.

Αμπελώνες Αλεξανδρής vin de liquer - κρασιά λευκά γλυκά από αθήρι.
                                                              Αμπελώνες Αλεξανδρής.

Εποχή - κρασί λευκό ξηρό, που αλλού θα βρείτε μαλουκάτο & φλασκασύρτικο.
                                                                             Γιώργος Μωραϊτης.

Λαγοπάτι - κρασί λευκό ξηρό, η νέα εποχή του μοσχάτου Αλεξανδρείας.
                                                                Κτήμα Χατζηγεωργίου.

Vinsanto - κρασιά λευκά γλυκά, ακριβούτσικα αλλά το αξίζουν.
                                Από όλα τα οινοποιεία της Σαντορίνης.

Samos Nectar VDN - κρασί λευκό γλυκό, σπάνιο & ακριβό διαμάντι σε 375ml.
                                                                                       ΕΟΣ Σάμου.

Velvet - λευκός & ροζέ αφρώδης, η εξέλιξη του ροδιακού αφρώδους οίνου. ΚΑΪΡ.

Blink Zibibo - κρασί λευκό αφρώδες, η αρχή του αφρώδους Λήμνου. Blink Wines.

Μαυροτράγανο - ερυθρός ξηρός, το νέο στοίχημα της Σαντορίνης. Κτήμα Αργυρού,
                                       Κτήμα Σιγάλα, Οινοποίηση Χατζηδάκη, Santo Wines.

Βουδόματο - ερυθρός ξηρός, το μοναδικό από τη σπάνια ποικιλία. Santo Wines.

Αμπελιαστός & ΑπΗλιώτης - ερυθρός γλυκύς, η γλυκιά έκφραση της μανδηλαριάς.
                                    Μπουτάρης Οινοποιητική & Κτήμα Σιγάλα αντιστοίχως.

Μεθυμναίος - κρασιά λευκό & ερυθρό ξηρά, τα μοναδικά κρασιά από τη Λέσβο.
                                                                       Οινοποιείο Μεθυμναίος.

Οινάνθης & Αυστηρός - λευκός & ερυθρός ξηρός, από τον Εγρηγόρο της Χίου &
                                                                 αυτό τα λέει όλα. Αριούσιος Α.Ε.

Αν δεν το έχετε κάνει ήδη, πρέπει να ανακαλύψετε την ικανότητα παλαίωσης των ξηρών κρασιών  ΠΟΠ (ΟΠΑΠ) Σαντορίνη. Φυλάξτε φιάλες διαφόρων παραγωγών σε πολύ καλές συνθήκες συντήρησης, για 5 χρόνια τουλάχιστον αν δεν έχουν περάσει βαρέλι και ακόμα περισσότερο αν έχουν ή αν είναι Νυκτέρι. Μετά, απολαύστε την εξέλιξη των κρασιών με πολύ πιο τονισμένα τα χαρακτηριστικά του μοναδικού τερουάρ του νησιού.